piątek, 25 stycznia 2013

Jak czytać "Życie moje" bez okularów?


Krwi, snów, mknień, żądz, 
Gór, chmur, drżeń, zórz,
Łez, chwil, róż, słońc,
Łkań, gwiazd, gróz, mórz -- -- !
O, życie moje!
O, życie moje!
Bierz, gub, trwoń, trać,
W lot, w śmiech, w gniew, w szał!
Żyć! śnić! drżeć! łkać!
Mknij, leć, pędź, w cwał!
O - życie moje!!
O - życie moje!!
Ból? Śmierć? Tak, tak!
Wiem, wiem: czar złud!
Nic, nic! Dzień - ptak!
W pęd! w lot! w wir! w cud!
O, życie, życie moje!

                                                                                          Julian Tuwim   Życie moje

W wierszu Juliana Tuwima znalezionym dziś w tomiku "Wiersze na wagarach", który przeglądałam w księgarni,  podkreślam wzrokiem niejedno słowo, wytłuszczam drukiem, łowię myślą, chwytam dłonią,
a Dzień - ptak i tak odlatuje. A gdy się go czyta na głos? Sami spróbujcie!

Życiowo - Urodzinowo...
Pan Tau tak okrągłe miał święto jak kulki korali, którymi przyozdobiła ten dzień Lampeduzianka.
Wyśpiewanym Sto lat do uszka (przy dźwiękach obijających się o siebie tulipanów)
i laurkowym dziełem, rzuciła słońce pod nogi ledwo obudzonego tatusia.
Na śniadanie były naleśniki z bitą śmietaną i musem wiśniowym przyrządzone wspólnie słowami "mąka", "cukiel", "jajo", " telaz mieśać"... .
A ostatnio :
-  Kochanie, ja zawsze czytam ci bajeczkę, teraz ty przeczytaj - rzuciłam w stronę siedzącej na nocniku córeczki, która z zainteresowaniem wertowała strony podręcznika do języka polskiego dla klasy czwartej, poszukując ukochanego fragmentu książki "Witaj Karolciu".

-  Nie mogę, nie mam okulalów! - padła odpowiedź Malutkiej,  która zbiła mnie z tropu... .
Pan Tau nosi okulary cały czas, ja w ogóle, więc chyba podpatrzyła babcię, która używa do czytania.









                                          Do wykonania laurki oprócz farb, którymi Lampeduzianka znaczyła teren dzieła,                                użyłyśmy ilustracji Joanny Gwis


 Do wykonania mojej laurki użyłam "Wysokich obcasów" i zdjęcia Pana Tau

piątek, 18 stycznia 2013

Na karnawał : "Kochanie, zabiłam nasze koty"

...drzazga mojej wyobraźni
czasem zapala się od słowa...

                                                                             Halina Poświatowska


Moja choroba jak motyl usiadła niepostrzeżenie na ramieniu Pana Tau.
Jednak to nie koniec planu lotu bezszelestnego gościa.
Nie wiadomo kiedy odnajdujemy go na rozognionym czole Lampeduzianki, pod jej nosem.
I wszystko zaczyna się od nowa.  Zamiast śniegu na dłoni, jest kreda i tablica pod ręką.





Szukałam ostatnio opowieści, której nie porzucę w trakcie czytania.
Brak czasu wzmaga mój bieg ku stronom zapełnionym takimi słowami, które zawrócą mi w głowie.
Bo słowami chcę się upajać, z nimi tańczyć, tasować je, rozkładać przed sobą, wyciągać ponownie najlepsze kąski, łez nie żałować, a i zaśmiewać się aż po echo u sąsiada.

Przeczytane jeszcze jesienią... .
Pozycja biblioteczna - zaczytana i własna - nowa, nietknięta przede mną.
Mężczyzna - jeden z najwybitniejszych, uhonorowany najwyżej literacko i kobieta młoda z niewielkim bagażem, choć także z nagrodą skrzydlatą.

Nietuzinkowi bohaterowie odnalezieni na kartach powieści noblisty Mario Vargas Llosy Szelmostwa niegrzecznej dziewczynki. I o dziwo nie ona -kobieta najważniejsza, a Ricardo Somocurcio i jego przyjaźnie na tle historyczno - kulturalnym. Przemierzałam z bohaterem szukającym swojego miejsca Paryż, Londyn, Tokio, Aleksandrię... . Był uśmiech i łzy i zadziwienia, było niebanalnie i mądrze.


Oto jeden z przyjaciół, bohater, którego chciałabym poznać i z pewnością znalazłabym go w tłumie:
Salomon Toledano chełpił się znajomością dwunastu języków i umiejętnością tłumaczenia ich wszystkich w obie strony. Był to człowieczek niziutki i chudziutki, tonący w workowatych garniturach, które, można by rzec, kupował sobie umyślnie za duże, żeby na nim wisiały, o oczach żółwia, nieumiejących wybrać pomiędzy jawą a snem. Miał rzednące włosy, golił się co drugi lub trzeci dzień, tak, ze zawsze chodził z ciemną smugą na brodzie, z która wyglądał jak niedomyty. Nikt kto na niego patrzył, na takiego łachmytę, na takie nic, nie uwierzyłby w jego niewiarygodny talent do języków 
i bajeczną zdolność tłumaczenia.[...] Był nie tylko najlepszym tłumaczem słowa żywego, jakiego poznałem przez te wszystkie lata, gdy wykonywałem " zawód cienia" - tak go nazywał - lecz również najbardziej oryginalnym.
Wszyscy podziwiali go i mu zazdrościli, lecz mało który z kolegów go lubił. Przytłaczała ich jego gadatliwość, brak taktu, dziecinady i zachłanność z jaką zawłaszczał każdą konwersację. Wysławiał się swobodnie, lecz niekiedy prostacko, ponieważ choć miał w małym palcu słownictwo ogólne tego tuzina języków, nie znał odcieni, rejestrów, idiomów i zwyczajów lokalnych, co często nadawało jego wypowiedziom charakter prymitywny, bądź grubiański.[...] Mnie fascynowała jego osobowość zdziecinniałego geniusza, a jako, że potrafiłem go słuchać godzinami, nabrał do mnie szacunku 
i sympatii.

Polecam także ze względu na samą historię, z której nie chce się wychodzić, którą można przeżywać
w nieskończoność w ramionach: państw, miast, rewolucji,  przyjaciół, kobiet - a właściwie tej jedynej, najważniejszej - choćby tylko przez moment, w ułamkach życia.
A jak podsumowuje opowieść Ricarda jedna z bohaterek powieści?:
 - Wiesz, że to cudowna historia miłosna?! - wykrzyknęła Elena, patrząc na mnie ze zdumieniem. 
[...] za niegrzeczną dziewczynkę, za tę fantastyczną kobietę! - wzniosła toast Elena. - Jakie moje życie było nudne, Boże jedyny!

Druga książka to najlepsza zabawa pod słońcem - Kochanie, zabiłam nasze koty Doroty Masłowskiej.
W korowodzie słów drwiących, iskrzących, ponadprzeciętnych,
odnajduję czas największej przyjemności.
Czytam fragmenty na głos Panu Tau z dreszczem uśmiechu przebiegającym po plecach
i bawię się wybornie - podwójnie. Zakreśliłam mnóstwo cytatów, które raz po raz wycinam wzrokiem
i przyklejam to tu, to tam zdobiąc ściany dnia lub nocy. Karnawał w pełni!


O przyjaciółkach - strzał w dziesiątkę:
Zupełnie inaczej niż mężczyźni, ci rozmiłowani w rozgrywkach , konkursach, we wszelkiego typu "ja mam bardziej" wojownicy, kobiety uwielbiają uciąć sobie partyjkę w "mam tak samo".
Wpadłszy na siebie, dniami i nocami potrafią rozprawiać i zapewniać się w bliźniaczym podobieństwie doświadczeń i przeżyć; nawet ich fizjologia gustuje w siostrzyńskich przymierzach, synchronizując im cykle miesięczne. Wtedy popijają smakowe kawki i dziwują się w nieskończoność cudownej paralelności swoich traum, gustów kinowych i ulubionych jedzeń; chcą podzielić sprawiedliwie między siebie swoje klęski, swoje triumfy, swoje spirale. ,,Jeśli mnie lubisz, masz tak samo" — deklarują sobie w tej niemej przysiędze dozgonnej empatio-symetrii. Naciągają fakty, adiustują detale, przemilczają różnice, przycinają wspomnienia, mówią jednym językiem, by po paru tygodniach preparowania wszelkich dowodów na swoją bliźniaczość same w nią uwierzyć.
We dwie raźniej !
Ale niech raz która kiedyś powie: ,,mam zupełnie inaczej" albo „ ja to nie lubię koziego sera". Niech podniesie rękę na tę słodką symbiozę idylliczną, pachnącą pudrem i gumą Orbit programową jedność. Przerwie korowód empatii, odedrze od siebie siostrę syjamską jak nieważny kupon. Niech któraś nagle wyjdzie za mąż, a druga zostanie panną, niech jedna zacznie głosować na ugrupowanie prawicowe, choć druga deklaruje liberalizm, ta misterna, lecz chwiejna konstrukcja wpada w złowrogi dygot, by często w ciągu paru chwil złożyć się jak domek z kart, jedno szczęście, że nikt 
w nim nigdy nie mieszkał.

I jeszcze bohater:
[...] sprzedawca ze sklepu z armaturą, podobno absolwent hungarystyki, niemogący znaleźć pracy 
w zawodzie [...] Typ wychudłego, wiecznie zaplątanego w pajęczynie własnych kończyn gościa, 
w dodatku z małą błyszczącą łysinką, którą obsesyjnie krył pod szczwanymi zaczeskami. 
Łysinka zaś wbrew staraniom, niesforna i ciekawska, na swój sposób inteligentna, raz po raz wychyla się jak żądne wrażeń jajo spośród puszystego choć rzadkiego sianka włosów, rzucając na prawo 
i lewo pogodne bliki.


poniedziałek, 14 stycznia 2013

"Kto chciałby poczytać mi wiersz przy oknie, o zmierzchu?"

Język bada ostrożnie wypukłości liter
wnika w szczeliny pomiędzy zgłoskami
niektóre laski zapisanych słów
są jak pnie baobabu
tu można mieszkać
w tym się można skryć
w upatrzonej niszy w szparce
pod korą znaków upychać
niewidzialnego gołym okiem
złote pierścienie
słoje
uchodzącego czasu. 

                                                  Urszula Kozioł

W Nowy Rok weszłyśmy z chorobą.
Lampeduzianka oskrzelowo walczyła, a ja trwałam podtrzymując wszelkie zachwiania.
Trudny czas i pierwsze Malutkiej niedomaganie.
Dziś już w pełni weszłam na feriową ścieżkę, na którą sypnęło nieco śniegiem, ale nie dla mnie ten  saneczkowy czas z córeczką.  Mama chola i ma kaszelek - jak to podsumowuje Lampeduza.



Temperatura mąci mi w ciele.
Domowe pielesze łagodzą jego nieobyczajność, a ja wnikam w szczeliny pomiędzy zgłoskami
Urszuli Kozioł - poetki, która w poprzednich Wysokich Obcasach w artykule Rozgardiasz szpargałów
tak wzruszająco opowiadała siebie.
Niektóre laski jej zapisanych słów są jak pnie baobabu, wchodzę ostrożnie do środka, rozglądam się i już wiem, że tu można mieszkać, w tym się można skryć.

Gdy wraca do osób, miejsc, relacji:
Mieliśmy taki klub, w bardzo ładnym pałacyku. Był tam teatr lalek, była knajpa i spotkania autorskie. Słuchaliśmy jazzu i dużo piliśmy, bo w tych latach w ogóle dużo się piło [...]  Nikt się nie bawił trawką, marihuaną. Piło się, i ćmiło mnóstwo papierosów. To były niekończące się spotkania. Drzwi się nie zamykały, bo ciągle ktoś wchodził i miał coś ciekawego do powiedzenia [...] To był czas pięknych przyjaźni.
  
Głośne czytanie i Leśmian - odnalazłam coś wspólnego:

Z Felkiem (mężem) czytaliśmy sobie nie tylko przekłady, ale i własne wiersze. Często pisaliśmy razem, znaczy równocześnie. W końcu zdarzało się, że zabierałam jego kartki i nie wiedziałam potem, który wiersz jest jego, a który mój [... ] Dla mnie to było coś oczywistego, to głośne czytanie wierszy, bo i w moim domu rodzinnym czytało się głośno. Moi rodzice, nauczyciele, byli zwariowani na punkcie recytacji, więc od najwcześniejszych lat byłam osłuchana z poezją. Mama kochała Leśmiana i ja przejęłam od niej tę miłość, i nie mogłam uwierzyć, chodząc po Zamościu, że chodzę po tych samych kamieniach, co on. Wchłonęła mnie całkiem jego metafizyka, lecz i jego erotyzm. I cudactwo języka.

Z Panem Tau też lubimy poczytać sobie wzajemnie - ja wierszuję, on prozuje, bądź prasuje (tu: czytanie wycinków prasowych), a dla Lampeduzianki  recytujemy duszą całą z przebogatą mimiką. Podsłuchuję niekiedy, gdy tatuś czyta córeczce barwą tak wysoką, że ta zaśmiewa się wniebogłosy. Dziecko czyni z nas najlepszych recytatorów pod słońcem!



Jest i o samym tworzeniu:
Są też wiersze, które piszesz przez całe życie. Od kiedy istniejesz, coś się krystalizuje, supła 
i wytwarza, aż przychodzi chwila, kiedy musisz natychmiast przekładać na język to, co było bezsłowne, ledwo przeczute, w domysłach. Próbujesz się do tego przymierzyć, a przekaz jest, ale i nie jest, uchyla się. Lecz jeśli go teraz nie złapiesz, to jutro nie będzie już taki jak dziś, będzie inny. 
I niesamowite jest, że mieścisz się na małej karteczce, a między wierszami tego drobiazgu jest tyle sensów, że prawie nigdy ich nie wyczerpiesz.

Ocalone skupienie. Tak przynajmniej jest w wierszach, które ja uważam za wiersze.[...]
Wiersz, jakim ja go rozumiem, musi być nośnikiem skupienia. Przenosisz w nim tajemnicę, jak kiedy przechodzisz przez rzekę, trzymając nad głową coś cennego, co musisz donieść na tamtą stronę.

Urzekło mnie porównanie o przenoszeniu skarbu nad głową.
Czytelnik stoi po drugiej stronie i wyciąga dłonie po ten skarb, a co z nim zrobi?
Doceni, choć może nie zawsze wszystko pojmie od razu.
Do tego również potrzeba skupienia, czasu, siebie... . 

To coś cennego odnalazłam także w książeczce zakupionej dla Lampeduzianki,
dla siebie: Dźwięki kolorów Jimiego Liao. 
Dziś dwie ilustracje słowami zdobne, a może słowa wzbogacone ilustracjami-
dla mnie jedno i drugie - zależnie od tego, czego szukam.
Niedługo o niej opowiem.
I jeszcze jeden nośnik skupienia wspomnianej poetki:

Przelotnie
To było Nic.
co weszło na chwilę pomiędzy nas
niewidzialne lecz rozedrgane weszło
i zaczaiło się.
Cóż to za Nic.
Niby go nie ma a jest
i już
od ramienia do ramienia urasta obwód
i już płata nam coś korci i plącze.
Zerkam a ty
dorysowujesz mu skrzydło
Zerkasz –
to ja też mu skrzydło przyprawiam
a to - mig mig –
i odfrunęło.
Odfrunęło Nic z naszymi skrzydłami
i zaraz nam czegoś zabrakło.
                                                         Urszula Kozioł




Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...